Samenwerkend leren

Voordat ik naar Suriname kwam heb ik een vakdidactische opdracht bedacht die ik hier wilde uitvoeren. Ik wilde gaan kijken naar de verschillen die ik zou ervaren bij het uitvoeren van een samenwerkend leren les vergeleken met hoe dit zou gaan in Nederland. Ik ben ervan uitgegaan dat er grote verschillen zouden zijn in hoe de leerlingen met een dergelijke opdracht om zouden gaan. Ik had bepaalde ideeën en verwachten voordat ik hierheen kwam. Ik had verwacht dat de docenten hier zelden tot nooit samenwerkend leren zouden toepassen in hun onderwijs. Als ik kijk naar docenten op mijn stageschool is deze verwachting voldaan. Lessen zijn hier vaak op dezelfde manier ingedeeld en er wordt weinig gebruik gemaakt van diverse vakdidactische vormen om het leerrendement van de leerlingen te verhogen. In plaats daarvan wordt er op mijn stageschool tijdens de biologielessen veel aandacht besteed aan de opdrachten uit het werkboek van Biologie voor jou. De leerlingen krijgen vaak in twee lesuren het hele hoofdstuk achter elkaar uitgelegd. In mijn ogen is dit vaak veel te veel in een keer. In de komende lessen worden voornamelijk de opdrachten uit het werkboek besproken. Ik zie dan ook aan de leerlingen dat ze door de overvloed aan informatie tijdens de uitleg vaak de weg kwijt raken. Ze raken afgeleid en dit uit zich in hangende hoofden die het allemaal niet meer zien zitten. Ik ben daarom voordat ik begon met mijn samenwerkend leren opdrachten eerst de leerlingen een ander patroon gaan aanleren. Elke les bespreken we één soms twee basisstoffen. Nu de leerlingen de tijd krijgen om wat langer na te denken over minder informatie, stellen ze steeds meer vragen om er meer over te weten te komen. Ik merkte dat veel leerlingen erg geinteresseerd in het vak en bepaalde onderwerpen. In sommige klassen zaten leerlingen die hier erg ver in gingen waardoor ik soms in tijdnood kwam. Toen ik dit probleem constateerde heb ik hier een oplossing voor gezocht zodat de vele vragen de andere leerlingen geen onrecht zouden aandoen.Toch genoot ik van de ontwikkeling die ik de leerlingen zag ondergaan door ze iets meer vrijheid te bieden in de lessen, simpelweg door ze de tijd te geven om ze te laten nadenken.

Eenmaal op dit punt aangekomen met de leerlingen besloot ik om een samenwerkend leren opdracht te doen met de leerlingen. Aan mijn verwachting van het gebrek diverse werkvormen was al voldaan. Omdat ik weinig verschillen zag in de uitvoering van de lessen had ik ook een verwachting dat het voor de leerlingen misschien moeilijk kon zijn om een samenwerkend leren opdracht goed uit te voeren. Dit had ik bij het verkeerde eind. Zoals ik eerder al aangaf loop ik stage op een particuliere atheneum school. De leerlingen zijn erg gemotiveerd. Ik had een opdracht bedacht waarin de leerlingen roulerend opdrachten moesten maken rondom het onderwerp determineren. Ze deden dit in groepjes en ieder had zijn eigen rol. Ondanks dat ik voor mezelf een aantal verbeterpunten zag vonden de leerlingen het erg leuk om te doen. Op een enkeling na waren alle leerlingen enthousiast bezig met de opdrachten. Ik had vooraf een instructie gegeven op deze opdracht over waarom we dit op deze manier gingen doen en wat we precies gingen doen. Ze pakte dit erg makkelijk op en gingen snel aan de slag. Aan het eind van de les heb ik met de leerlingen besproken wat ze vonden van deze manier van werken. Ik kreeg verbaasde blikken toen ze gevraagd werden wat ze ervan vonden. De leerlingen hier krijgen niet vaak de kans om hun mening te geven over hun eigen onderwijs. Echter sloegen de verbaasde blikken binnen enkele seconden over in glimlachen en kreeg ik veel positieve reacties van de leerlingen. Ze vonden het fijn dat ze wat vrijheid kregen in de manier waarop ze opdrachten moesten maken. Ze vonden het fijn dat ze bezig konden zijn tijdens de les, in plaats van alleen maar te luisteren. Ze vonden het fijn dat ze samen mochten werken in plaatsa van in stilte werken aan de opgaven in het werkboek.

Ik wil een workshop geven aan de docenten op mijn stageschool over samenwerkend leren. Ik had verwacht dat de docenten dit begrip wel zouden kennen zodat ik mijn workshop kon richten op de verschillen die ik had waargenomen tussen leerlingen in Nederland en Suriname die bezig zijn met een dergelijke opdracht. Ik kom hierbij twee problemen tegen. Ten eerste in dit voor de meeste een onbekend begrip. Docenten op mijn stageschool zijn over het algemeen wat ouder en zijn vaak niet bezig met bijscholing en de nieuwe vakliteratuur. Hun traditionele manier van lesgeven is hun ogen ook prima. (Dit haal ik uit een gesprek dat ik heb gehad met een van de docenten). Mocht een docent wel bekend zijn met samenwerkend leren is de kans groot dat ze dit nooit toegepast heeft. Het tweede probleem is dat ik in Nederland voornamelijk les heb gegeven op het VMBO-KB. Hier heef ik les op een Atheneum. De verschillen tussen beide doelgroepen zijn al sterk aanwezig in Nederland. Laat staan dat ik een Surinaamse Atheneum klas vergelijk met een Nederlandse VMBO-BK klas. Dit is een lastige taak met de relatief kleine hoeveelheid gegevens die ik heb weten te verzamelen. Ik ben nog aan het nadenken hoe ik deze workshop zal vormgeven. Het lijkt me voor nu het best als ik me minder ga richten op de verschillen tussen de leerlingen van beide landen tijdens een samenwerkend leren opdracht, maar meer op wat is samenwerkend leren en hoe is dit goed toe te passen op het onderwijs in Suriname en dan wel gericht op het Atheneum. Het lijkt me zinvoller om iets mee te kunnen geven de docenten hier over andere didactische strategieën dan dat ze gebruikelijk gewend zijn, zodat in de lange termijn de leerlingen hier hopelijk nog van kunnen profiteren.